GIDA GÜVENLİĞİ ve MEVZUATLAR

GIDA VE GIDA İLE TEMASTA BULUNAN MALZEME ÜRETEN İŞYERLERİ İÇİN YASAL MEVZUATLAR

5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 4 üncü ve 6 ncı maddelerine dayanılarak hazırlanan ve 27.08.2004 tarih ve 25566 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan Gıda ve Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten İş Yerlerinin Çalışma İzni ve Gıda Sicili ve Üretim İzni İşlemleri ile Sorumlu Yönetici İstihdamı Hakkında Yönetmelik gereği; gıda maddeleri, gıda katkı maddeleri ve gıda ile temasta bulunan materyal ve ambalaj maddeleri üreten işyerleri gıda siciline kaydolmak, sicil numarası ve imal ettikleri ürünlerin bileşiminde bulunan maddeleri tescil ettirerek üretim izni almak zorundadırlar.

İşlemler iki aşamalıdır. Birinci aşamada işletmeler Çalışma İzni ve Gıda Sicili, ikinci aşamada Tescil ve Üretim İzni alır.

Çalışma İzni ve Gıda Sicili ve Üretim İzni almak isteyenler bağlı bulundukları belediyelere başvurarak GSM Ruhsatı ( Gayrı Sıhhı Müessese Ruhsatı ) aldıktan sonra Gıda Sicili belgesi alabilmektedirler.

İşlemleri için aşağıdaki yazılı evrakların hazırlanması gerekmektedir.

GIDA SİCİL İŞLEMLERİ

• Dilekçe
• İşyeri Çalışma İzin Belgesi
• Kapasite Raporu
• Sorumlu Yöneticinin Noter Onaylı Sözleşmesi, Diploma Sureti Ve Bağlı Bulunduğu Meslek Kuruluşuna Kayıt Belgesi (Meslek Kuruluşu Olanlardan)
• Gıda Sicili İle İlgili Bakanlık Adına Açılan Hesaba Ücretin Yatırıldığına Dair Makbuzun Aslı Veya Tasdikli Fotokopisi
• İşyerinde Üretilen Veya Üretilecek Ürün Yada Ürün Gruplarının Adı
• Üretilecek Tüm Ürünler İçin Üretim İzni Alınacağına Dair Taahhütname

ÜRETİM İZNİ İŞLEMLERİ

• Dilekçe
• Sorumlu Yöneticinin Noter Onaylı Sözleşmesi, Diploma Sureti Ve Bağlı Bulunduğu Meslek Kuruluşuna Kayıt Belgesi (Meslek Kuruluşu Olanlardan)
• Marka Tescil Belgesi
• Ürünler İle İlgili Bakanlık Adına Açılan Hesaba Ücretin Yatırıldığına Dair Makbuzun Aslı Veya Tasdikli Fotokopisi
• Üretilecek Ürünün Yüzde Bileşimi
• Türk Gıda Kodeksine Uygun Etiket Örneği
• Türk Gıda Kodeksine Uygun Üretim Yapacağına Ve Tarım Ve Köy işleri Bakanlığı'ndan Üretim İzni Alınan Ambalaj Materyali Kullanacağına Dair Taahhütname (İthal İse Kontrol Belgesi Ve Gümrük Giriş Beyannamesi)

GIDA AMBALAJ MALZEMESİ İŞLEMLERİ

• Dilekçe
• Sorumlu Yöneticinin Noter Onaylı Sözleşmesi, Diploma Sureti Ve Bağlı Bulunduğu Meslek Kuruluşuna Kayıt Belgesi (Meslek Kuruluşu Olanlardan)
• Marka Tescil Belgesi
• Ürünler İle İlgili Bakanlık Adına Açılan Hesaba Ücretin Yatırıldığına Dair Makbuzun Aslı Veya Tasdikli Fotokopisi
• Gayri Sihhi Müessese Ruhsatı
• Üretim Teknolojisi, Üretim Akış Şeması
• Üretilecek Maddenin Hangi Gıda (Kuru-Sıvı) İle Temasta Kullanılacağına Dair Bilgi
• Hammaddenin Ticari Ve Kimyasal Adı
• Katkı Maddesi Kullanılacaksa Kullanım Amacı Ve Yüzde Miktarı
• Boyarmadde Uygulaması Yapılacaksa Kullanılan Boyaların Ticari Ve Kimyasal Adı İle Uluslararası İndeks Numarası, Ayrıca Masterback Boyada Yüzde Miktar Ve Taşıyıcısı
• Tarım Ve Köyişleri Bakanlığı'ndan Üretim İzni Alan Firmalardan Hammadde Alacağına Dair Taahhütname (İthal İse Kontrol Belgesi Ve Gümrük Giriş Beyannamesi)
• Migrasyon Ve Ağır Metaller Yönünden, Türk Gıda Kodeksinde Yer Alan Limitlere Uygun Üretim Yapacağına Dair Taahhütname

SORUMLU YÖNETİCİ İSTİHDAMI

Gıda üreten ve 60 beygir gücünün üzerinde motor gücü bulunan veya 10 ve üzerinde işçi çalıştıran veya et ve et ürünlerini üreten veya su ürünlerini işleyen veya hazır yemek üreten iş yerleri veya yemek fabrikaları veya her türlü gıda katkı karışımları üreten iş yerlerinde; en az 4 yıllık lisans eğitimi almış ziraat, gıda, kimya mühendisleri, veteriner hekimler, kimyagerler, su ürünleri mühendisleri ve biyologlar ile gıda bilimi konusunda en az yüksek lisans yapmış diğer meslek gruplarına mensup kişilerin eğitim dallarına ve üretimin niteliğine göre sorumlu yönetici olarak istihdam edilmeleri her bir iş yeri için zorunludur.

En az 4 yıllık lisans eğitimi almış Ev Ekonomisi Yüksek Okulu Beslenme Bölümü mezunları ve Diyetisyenler yemek fabrikasında her bir iş yeri için sorumlu yönetici olarak istihdam edilebilirler.

EK : A
Gıda İşletmelerinde Üretimin Niteliğine Göre Sorumlu Yönetici
Olarak İstihdam Edilecek Meslek Mensupları

1. Et ve Et Ürünleri Üreten/Ambalajlayan İş Yerleri: Veteriner Hekim, Gıda Mühendisi, Ziraat Mühendisi (Gıda+Zootekni).
2. Hayvan Kesim Yerleri: Veteriner Hekim.
3. Süt ve Süt Ürünleri, Dondurma ve Yenilebilir Buzlu Ürünleri Üreten/Ambalajlayan İş Yerleri: Veteriner Hekim, Gıda Mühendisi, Ziraat Mühendisi (Gıda+Süt+Zootekni).
4. Meyve/Sebze İşleyen İş Yerleri (konserve, reçel-salça-meyve suyu-işlenmiş meyve-dondurulmuş meyve-tahin pekmez ...vb.): Ziraat Mühendisi (Gıda+Süt+Bahçe Bitkileri), Gıda Mühendisi, Kimya Mühendisi, Kimyager.
5. Meyve/Sebze Ambalâjlayan İş Yerleri (taze/kurutulmuş): Ziraat Mühendisi (tüm bölümler), Gıda Mühendisi, Kimya Mühendisi, Kimyager, Biyolog.
6. Tuz ve Çay Üreten İş Yerleri (bitkisel, meyve, siyah...vb.): Gıda Mühendisi, Ziraat Mühendisi (tüm bölümler), Kimya Mühendisi, Kimyager.
7. Unlu Mamuller (simit-yufka-kadayıf-galeta...vb.), Ekmek ve Ekmek Çeşitleri, Pastacılık Ürünleri, Un, Bulgur ve Makarna Üreten İş Yerleri ile Hububat ve Bakliyat İşleyen İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (tüm bölümler), Gıda Mühendisi, Kimya Mühendisi, Kimyager, Biyolog.
8. Margarin, Aromatik Yağ ve Bitkisel Yağ Üreten İş Yerleri (zeytinyağı dâhil): Gıda Mühendisi, Ziraat Mühendisi [Gıda+Süt+Bahçe Bitkileri (sadece ham yağ üretiminde)], Kimya Mühendisi, Kimyager, Ziraat Fakültesinin diğer bölümleri (sadece dolum yapan iş yerlerinde).
9. Şeker ve Şekerli Ürünler Üreten İş Yerleri (bisküvi-çikolata-kokolin-gofret-helva-lokum-şekerleme...vb): Gıda Mühendisi, Ziraat Mühendisi [Gıda+Süt+Bahçe Bitkileri (sadece şeker fabrikası)], Kimya Mühendisi, Kimyager.
10. Alkollü İçki Üreten İş Yerleri: Gıda Mühendisi, Ziraat Mühendisi (Gıda), Kimya Mühendisi, Kimyager.
11. Alkolsüz İçecek Üreten İş Yerleri (içecek tozları dâhil): Gıda Mühendisi, Ziraat Mühendisi (Gıda+Süt), Kimya Mühendisi, Kimyager.
12. Bal, Polen, Arı Sütü ve Temel Petek Üreten/Ambalâjlayan İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (Gıda+Zootekni), Veteriner Hekim, Gıda Mühendisi.
13. Baharat ve Kuru Yemiş İşleyen İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (tüm bölümler), Gıda Mühendisi, Kimya Mühendisi, Kimyager, Biyolog.
14. Toz Karışımlar, Sakız, Vaks/Sakız Bazı, Nişasta, Çerez, Cips, Özel Beslenme Amaçlı Gıdalar, Çocuk Besinleri ve Hazır Çorba Üreten İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (Gıda+Süt), Gıda Mühendisi, Kimya Mühendisi, Kimyager.
15. Hazır Yemek Üreten İş Yerleri ile Entegre Fındık/Fıstık İşleyen İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (Gıda+Süt), Gıda Mühendisi, Kimya Mühendisi, Kimyager.
16. Yemek Fabrikaları (tabldot yemek-soğuk meze...vb): Ziraat Mühendisi (Gıda+Süt), Gıda Mühendisi, Veteriner Hekim, Kimya Mühendisi, Kimyager, Diyetisyen, Ev Ekonomisi Yüksek Okulu Beslenme Bölümü Mezunu (4 Yıllık).
17. Maya, Fermente ve Salamura Ürünleri Üreten İş Yerleri (sirke-yaprak-turşu, zeytin vb.): Ziraat Mühendisi (Gıda+Süt+Bahçe Bitkileri), Gıda Mühendisi, Biyolog.
18. Gıda Katkı Maddeleri, Aroma Maddelerini Üreten/Ambalâjlayan İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (Gıda+Süt), Gıda Mühendisi, Kimya Mühendisi, Kimyager.
19. Su Ürünleri İşleyen İş Yerleri: Su Ürünleri Mühendisi, Ziraat Mühendisi (Gıda +Su Ürünleri+Zootekni), Gıda Mühendisi, Veteriner Hekim, Biyolog.
20. Yumurta Ambalâjlayan İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (tüm bölümler), Gıda Mühendisi, Veteriner Hekim, Biyolog, Kimya Mühendisi, Kimyager.
21. Soğuk Hava Depoları, Sade Buz Üreten İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (tüm bölümler), Gıda Mühendisi, Veteriner Hekim, Kimya Mühendisi, Kimyager, Biyolog.
22. Gıda İle Temas Eden Madde ve Malzeme Üreten İş Yerleri: Gıda Mühendisi, Makine Mühendisi, Petrol Mühendisi, Endüstri Mühendisi, Ziraat Mühendisi (Gıda+Süt+Makine), Kimya Mühendisi, Kimyager.
23. Sadece Gıda Maddelerini Ambalâjlayan İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (tüm bölümler), Gıda Mühendisi, Biyolog, Kimya Mühendisi, Kimyager.
24. Gıda Işınlaması Yapan İş Yerleri: Ziraat Mühendisi (Gıda), Gıda Mühendisi, Kimya Mühendisi, Kimyager.

EK: B
Gıda İşletmelerinde Üretimin Niteliğine Göre Sorumlu Yönetici
Olarak İstihdam Edilecek Meslek Mensupları

1. Taze-Kuru Meyve/Sebze Ambalâjlayan İş Yerleri: Gıda Teknikeri, Tarım (Ziraat) Teknikeri, Meyve Sebze İşleme Teknikeri, Süt Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant.
2. Bitkisel Çay, Çay ve Tuz Ambalâjlayan İş Yerleri: Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Meyve Sebze İşleme Teknikeri, Süt Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant.
3. Unlu Mamuller Üreten İş Yerleri (simit, yufka, galeta vb.): Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Süt Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant, gıda bilimi konusunda eğitim almış diğer teknikerler.
4. Ekmek ve Ekmek Çeşitleri ile Pastacılık Ürünleri Üreten İş Yerleri: Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant, gıda bilimi konusunda eğitim almış diğer teknikerler.
5. Un, Bulgur Üreten İş Yerleri ile Hububat ve Bakliyat İşleyen/Ambalâjlayan İş Yerleri: Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant.
6. Bitkisel Sıvı Yağ Üreten/Ambalâjlayan İş Yerleri: Yağ Endüstrisi Teknikeri, Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant.
7. Şeker Ambalâjlayan İş Yerleri: Pancar Yetiştiriciliği ve Şeker Teknikeri, Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni.
8. Kuruyemiş ve Baharat Ambalâjlayan İş Yerleri: Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Meyve Sebze İşleme Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant.
9. Mantar Üreten/Ambalâjlayan İş Yerleri: Mantarcılık Teknikeri, Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Meyve Sebze İşleme Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni.
10. Bal, Polen ve Arı Sütü Üreten/Ambalâjlayan İş Yerleri: Arıcılık Teknikeri, Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Et Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Veteriner Sağlık Teknikeri, Veteriner Sağlık Teknisyeni.
11. Salamura Ürünler Üreten İş Yerleri: Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Meyve Sebze İşleme Teknikeri, Süt Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant.
12. Süt ve Süt Ürünleri, Dondurma ve Yenilebilir Buzlu Ürünleri Üreten/Ambalajlayan İş Yerleri: Süt Teknikeri, Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant, Veteriner Sağlık Teknikeri, Veteriner Sağlık Teknisyeni.
13. Yukarıda Sayılanlar Dışındaki Diğer Gıda Maddelerini Ambalâjlayan İş Yerleri: Gıda Teknikeri, Tarım Teknikeri, Et Teknikeri, Gıda Teknisyeni, Ziraat Teknisyeni, Çevre Sağlık Teknisyeni, Ev Ekonomisi Teknisyeni, Veteriner Sağlık Teknikeri, Veteriner Sağlık Teknisyeni, Tarım Meslek Lisesi Mezunu Laborant.
14. Yukarıda sayılan meslek gruplarının dışında, gıda bilimi konusunda eğitim almış olan diğer meslek mensuplarının hangi iş kolunda sorumlu yönetici olarak istihdam edilebileceği Bakanlık iznine tâbidir."

GIDA ÜRETEN İŞYERLERİ İÇİN ŞARTLAR

Gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin satış yerleri ile toplu tüketim yerlerinde aşağıdaki özellikler aranır.

a) İşyeri genel özellikleri;

1. İşyeri çevresinde bulaşmaya yol açacak çöp ve atık yığınları, su birikintileri, zararlıların yerleşmesine yol açacak ortamlar bulunmamalıdır.
2. Yapılan işin özelliğine göre depo, muhafaza yeri, yıkama, muayene ve kontrol yeri, hazırlama yeri bulunmalıdır. İdare bölümü, personel soyunma ve giyinme yerleri, yemekhane, banyo, tuvalet gibi bölümler ayrı olmalıdır.
3. Gıda işyerleri yerleşim, tasarım, inşa, oturum ve büyüklük bakımından;
   
   Yeterli bakım, temizlik ve/veya dezenfeksiyona izin verecek, havadan kaynaklanan bulaşmayı önleyecek veya en aza indirecek ve bütün işlemler için hijyenik performansa uygun yeterli çalışma alanı sağlamalıdır.
   
   Kir birikimini, toksik maddelerle teması, gıdanın içine parçacıkların düşmesini ve yoğunlaşma veya yüzeyde istenmeyen küflerin oluşmasını ve bulaşmasını önleyecek biçimde olmalıdır.
   Bulaşmaya karşı ve özellikle zararlı kontrolü dahil, iyi hijyen uygulamalarına uygun olmalıdır.
   
   Gerekli hallerde, gıda maddelerinin uygun sıcaklıklarda muhafaza edilmesi için yeterli kapasitede uygun sıcaklık kontrollü işleme ve depolama şartları sağlamalı ve bu sıcaklıkların kalibre edilmiş cihazlarla izlenmesi ve kayıt edilmesini mümkün kılacak şekilde tasarlanmalıdır.
4. Yapılan işin özelliğine göre bina içi, zemin, duvar, tavan, kapı ve pencereler temizlik ve dezenfeksiyona uygun, kolay temizlenebilir özellikte, düz yüzeyli, pürüzsüz, çatlak olmayan, su geçirmez, yıkanabilir, geçirgen olmayan, koku yapmayan, haşere yerleşmesine izin vermeyen, sağlığı olumsuz yönde etkilemeyen malzemelerden yapılmış olmalıdır.
5. İşyerinin temizlik ve bakımı düzenli olarak sağlanmalıdır.
6. Kapı, pencere ve işyerinin iç kısımlarına yapılacak uygun donanımlarla sinek ve kemirgenler gibi zararlıların girişini engelleyecek önlemler alınmalıdır.
7. İşyerinde ruhsatlı ilaçlarla zararlı mücadelesi yapılmalıdır.
8. İşyerinde temizlik malzemeleri, zararlılarla mücadele ilaçları ve gıda maddelerini etkileyebilecek diğer kokulu maddeler ayrı bölümlerde muhafaza edilmelidir.
9. Gıda maddelerinin üretildiği alanlarda bulunan pencere camları; kırılmaya karşı korunmalı olmalı veya cam dışında uygun bir malzemeden yapılmalıdır.
10. Yeterli sayıda, etkin bir drenaj sistemine sahip tuvalet bulunmalı, tuvaletler gıdaların işlendiği alanlara doğrudan açık olmamalıdır.
11. Uygun bir şekilde yerleştirilmiş ve el temizliği için tasarlanmış, yeterli sayıda lavabo, sürekli ve yeterli su, gerektiğinde sıcak su, el temizleme ve hijyenik kurulama maddeleri bulunmalıdır.
12. Gıda yıkama bölümleri el yıkama bölümlerinden ayrı olmalıdır.
13. Gıda satış yerleri ile toplu tüketim yerlerinde, akvaryum canlıları dışında hayvan bulundurulmamalıdır.
14. İşyerinde uygun nitelik ve yeterlilikte ilk yardım malzemesi bulundurulmalıdır.

b) Su tedariki;

1. Türk gıda mevzuatına uygun ve içilebilir nitelikte sürekli ve yeterli, sıcak ve/veya soğuk su tedariki sağlanmalıdır.
2. Yangın kontrolü, buhar üretimi, soğutma ve benzeri diğer amaçlar için kullanılan su, içilen su sisteminden ayrı olmalıdır.
3. Gıda ile temasta bulunan buz, buhar ve soğutma suyu, Türk gıda mevzuatına uygun ve içilebilir nitelikte sudan üretilmiş olmalıdır.

c) Gıda ile temasta bulunan alet ve ekipman;

1. Geri dönüşümlü olmayan konteynırlar ve paketleme maddeleri hariç kullanılan tüm alet ve ekipman, gıda ile temasta bulunan yüzeyler, sağlığa uygun, bulaşma riskini en aza indirmeyi mümkün kılacak şekilde tasarlanmış olmalı, kolay ve iyi temizlenebilir, korozyona dayanıklı ve toksin olmayan ve kalıntı bırakmayan madde ve malzemelerden yapılmış olmalıdır. Tüm bu alet ve ekipmanlar, daima temiz bulundurulmalı, iyi şartlarda tutulmalı ve gerektiğinde dezenfekte edilmelidir.
2. Gıda maddesinin taşınmasında, muhafazasında kullanılan kaplar başka amaçlar için kullanılmamalıdır.
3. Kirli, kırık, paslı, çatlak, lekeli, kötü kokulu, yırtık, sırrı dökülmüş ve uygun olmayan madde ve malzemelerle gıda satış ve servisi yapılmamalıdır.
4. Elle temas etme gerekliliği olan gıda maddelerinin satış ve servisi uygun malzeme, alet ekipman ve/veya usulüne uygun şekilde ve gerekli yerlerde eldiven kullanılarak yapılmalıdır.
5. Sıvı gıda maddeleri, hijyenik özellikte ve içindeki gıda maddesinin niteliğini bozmayacak kaplarda bulundurulmalıdır.
6. Gıda ve gıda ile temas eden ambalaj malzemelerinin üretiminde kullanılan alet-ekipmanda yağlama amaçlı kullanılan malzeme gıdaya uygun olmalıdır.

ç) Personel hijyeni;

1. Çalışan personelin, istihdam edildiği birime ve görevin niteliğine uygun iş giysisi giymesi ve kişisel temizliğine özen gösterilmesi sağlanmalıdır.
2. Satış ve toplu tüketim yerlerinde gıda ile temasta bulunan personelin resmi bir kurumdan alınmış sağlık raporu olmalıdır. Çalışanların periyodik sağlık kontrolleri, ilgili mevzuatına göre yapılarak sağlık karnelerine işlenmelidir. Bu uygulamalardan işyeri sahibi veya tüzel kişiliğin yasal temsilcisi sorumludur.
3. Gıdalarla taşınması ihtimali olan bir hastalığı bulunan veya bu hastalıkları taşıyan veya yara, deri enfeksiyonları ya da ishali olan kişilerin, gıda ile teması engellenmeli veya herhangi bir şekilde doğrudan ya da dolaylı bulaşma ihtimalinin olması durumunda, gıdaların hazırlandığı alanlara girmesine izin verilmemelidir. Gıda ile teması olan veya teması olma ihtimali bulunan personel, hastalığını veya belirtilerini ve mümkünse sebeplerini işyeri sahibine bildirmek zorundadır.

d)Satış, muhafaza ve depolama;

1. Depo ve satış yerlerinde gıda maddesi ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin, zemin ve duvarla temasını engelleyecek şekilde, palet yüksekliğinde, uygun bir şekilde muhafazası sağlanmalıdır.
2. Gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeler depolanma, hazırlanma, sergilenme ve taşınma sırasında tekniğine uygun olarak korunmalıdır.
3. Gıda maddelerinin uygun sıcaklıklarda saklanmasının gerekli olduğu durumlarda, yeterli kapasitede, sıcaklık kontrollü depolama şartları oluşturulmalı ve bu sıcaklıklar izlenmelidir.
4. Depolanan, sergilenen ve satışa sunulan her türlü gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin üzerinde niteliğini ve varsa özel saklama koşullarını belirten Türk Gıda Kodeksine uygun etiket bulunmalıdır.
5. Son kullanma tarihi geçen, imalat hatası bulunan veya iade edilecek olan gıda maddeleri, satış bölümünden ayrı bir yerde bulundurulmalı, uygun işaretleme yapılmalı, kayıt tutulmalı, ayrıca satışa sunulmasını engelleyecek diğer tedbirler alınmalıdır.
6. Türk gıda mevzuatına uygun olmayan gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerden kirlenmiş, kokuşmuş, ekşimiş, nitelikleri ve görünümü bozulmuş, bombaj yapmış, kurtlu, küflü olması gibi özellikleri ile kolaylıkla ayırt edilebilen, fiziksel, kimyasal ya da mikrobiyolojik bozulmaya uğramış, ambalajı yırtılmış, kırılmış, hasar görmüş, paslanmış, etiketsiz ve son kullanma tarihi bulunmayan, son kullanma tarihi geçmiş ve/veya etiketi üzerinde ithalat veya üretim izin tarih ve sayısı bulunmayanlar tüketime ve satışa sunulamaz.
7. Gıda maddeleri üreten ve/veya satan işyerlerinde kırmızı et, beyaz et, sakatat ve balık gibi gıda maddeleri birbirinden ve diğer gıda maddelerinden ayrı olarak satışa sunulmalıdır.

e) Aydınlatma; İşyeri gün ışığına eşdeğer bir şekilde aydınlatılmalıdır. Aydınlatma gıda maddesinin doğal rengini değiştirmeyecek özellikte olmalıdır. Aydınlatma cihazları kırılma ve bulaşmaya karşı muhafazalı olmalıdır.

f) Havalandırma; Yapılan işin özelliğine göre sıcaklığın aşırı oranda yükselmesini, buhar yoğunlaşmasını, toz oluşumunu önlemek ve kirli havayı değiştirmek için mekanik veya doğal havalandırma sistemi bulundurulmalı, hava akımı çapraz bulaşmaya neden olmayacak ve bunu önleyecek nitelikte olmalıdır.

g) Atık maddeler;

1. Gıda atığı ve diğer atıklar, biriktirilmeden gıdanın bulunduğu ortamdan uzaklaştırılmalıdır.
2. Yeterli sayı ve büyüklükte, ağızları kapalı ve sızdırmaz, gerektiğinde pedallı, madeni veya plastik çöp kovaları ve bunların içinde çöp torbaları bulundurulmalıdır. Kullanılan çöp kovaları kolay temizlenmeye ve gerektiğine dezenfeksiyona uygun olmalıdır.
3. Gıda atığı ve diğer atıkların depolanması ve atılması için uygun düzenleme yapılmalıdır. Sıvı atıklar kapalı sistemler içerisinde tahliye edilmelidir.

h) Gıda maddelerinin ambalajlanması ve paketlenmesine ilişkin hükümler;

1. Ambalaj malzemeleri, bulaşma riskine maruz kalmayacak biçimde depolanmalıdır.
2. Ambalajlama ve paketleme işlemleri gıdalara bulaşmayı önleyecek şekilde yapılmalı, ambalajlama ve paketleme malzemeleri güvenli ve temiz olmalıdır.

ı) Taşıma;

1. Gıdaların taşınması için kullanılan araç ve/veya kaplar, yeterli temizlik ve dezenfeksiyona izin verecek şekilde tasarlanmalı, temiz tutulmalı, gerektiğinde bakımı yapılmalı ve iyi şartlarda muhafaza edilmelidir.
2. Araç ve/veya konteynır içindeki kaplar, bulaşmaya sebep olabileceği için, gıda dışında başka bir maddenin taşınmasında kullanılmamalıdır.
3. Gıdalar, araç ve/veya konteynır/kaplar içerisine bulaşma riskini en aza indirecek biçimde yerleştirilmeli ve korunmalıdır.
4. Gıda maddeleri ile birlikte başka bir maddenin veya farklı gıda maddelerinin aynı anda ve birlikte taşınması durumunda, gıdalar birbirinden ve diğer maddelerden tamamen ayrılmalıdır.
5. Gıda maddesi taşınmasında kullanılan kaplar ve/veya araçlar, gıda maddesi dışında veya farklı gıda maddelerinin taşınmasında kullanılmaları durumunda, bulaşma riskinden kaçınmak için farklı yüklemeler arasında yeterince temizlenmeli ve gerektiğinde dezenfekte edilmelidir.
6. Gerektiğinde, gıda maddelerinin taşınması için kullanılan araç ve/veya kaplar gıda maddelerini uygun sıcaklıklarda muhafaza edebilecek ve söz konusu sıcaklıkları izlemeye imkan verecek nitelikte olmalıdır.
7. Sıvı, granül ve toz halindeki dökme gıdalar, gıda maddelerinin taşınmasında kullanılan kap ve/veya konteynır/tankerlerle taşınacaktır. Gıdaların taşınmasında kullanılan konteynır/kapların üzerinde açıkça görülebilecek ve silinmeyecek bir şekilde “yalnız gıda maddesi için” ibaresi bulunmalıdır.

i) Gıda maddeleri ile ilgili diğer hükümler;

1. Zararlılar, parazitler ve patojen mikroorganizmalarla bulaşık, toksik, yabancı maddeler ile bozulmuş maddeler üretimde kullanılmamalıdır.
2. Gıda maddeleri çapraz bulaşmaya yol açmayacak şekilde hazırlanmalı, işlenmeli, depolanmalı ve satışa sunulmalıdır.
3. Ham madde veya gıda bileşenleri, bozulmalarını, zarar görmelerini ve kirlenmelerini önleyecek şekilde depolanmalıdır.
4. Zararlıların ve evcil hayvanların, gıdaların hazırlandığı, işlendiği veya depolandığı yerlere girmemesi için uygun tedbirler alınmalıdır.
5. Patojen mikroorganizmaların üremesini veya toksinlerin oluşumunu destekleme ihtimali olan ham madde, bileşen, ara ürün ve son ürünler ürün özelliğine uygun sıcaklıkta muhafaza edilmelidir. Ancak, sağlık için bir risk oluşturmaması kaydıyla, gıdanın hazırlama, taşıma, depolama, sunum ve servis aşamalarında, belirli sürelerde gıdaların ortam sıcaklığında bulundurulmasına müsaade edilir. İşlenmiş gıda maddelerini üreten, işleyen ve ambalajlayan gıda işletmeleri, ham maddeleri işlenmiş maddelerden ayrı depolanmasını sağlayan uygun genişlikte depolara ve soğuk hava depolarına sahip olmalıdır.
6. Sıcak servise sunulacak gıdalar, ısıl-işlem aşamasından sonra risk oluşturmayacak bir sıcaklıkta servise sunulur. Isıl işlem uygulanmayanlarda ise son hazırlama aşamasında sağlık için bir risk oluşturmayacak bir sıcaklığa kadar soğutulmalıdır.
7. Gıda maddelerinin çözdürülmesi işlemi, gıdada patojen mikroorganizma üreme riskini ve toksin oluşumunu en aza indirecek biçimde yapılmalıdır. Gıda, çözdürme işlemi süresince sağlık için risk oluşturmayacak sıcaklıklarda tutulmalıdır. Çözdürme işlemi sırasında, sağlık için risk oluşturabilecek sızıntı olması durumunda, sıvı uygun bir şekilde uzaklaştırılmalıdır. Gıda, çözdürme işlemini takiben, patojen mikroorganizma gelişimi riski ve toksin oluşumunu en aza indirecek biçimde işlenmelidir.

j) Eğitim;

1. Gıda satış yerleri ile toplu tüketim yerlerinde, çalışan personelin, yaptıkları işin niteliği konusunda bilgilendirilmeleri ve gıda hijyeni konularında eğitilmeleri sağlanmalıdır.
2. HACCP uygulayan işyerlerinde, HACCP ve iyi uygulama rehberlerinin uygulanmasından sorumlu olanların, HACCP ilkelerinin uygulanması konusunda yeterli eğitimi almaları sağlanmalıdır.
3. Çalışan personelin, çalışma konusu ile ilgili mevzuat ve uygulaması hakkında bilgilendirilmesi sağlanmalıdır.

ÖZNUR ÇELİK
GIDA MÜHENDİSİ